یک کارشناس، تلگرام را پیام‌رسانی با قابلیت‌های زیاد دانست که شاید از رقبای خود بهتر باشد اما در ایران به پلت‌فرم اطلاع‌رسانی تبدیل شده و مردم را سطحی کرده است.
مسعود یوسف‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تاثیر فیلترینگ تلگرام بر کسب‌وکارها اظهار کرد: تلگرام برای کمک به کسب‌وکارها یک ابزار بود اما این طور نبوده که مرکز اصلی درآمد کسب‌وکارها یا ابزار اصلی درآمدشان باشد. بعضی از کانال‌های محتوایی از راه تبلیغات تلگرامی درآمد کسب می‌کردند و یا برخی از خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها از آنجا محتوا تولید می‌کردند که با فیلترینگ تحت تاثیر قرار می‌گیرند اما این طور نبوده که تجارت کسب‌وکارهای جدی و بزرگ بر پایه تلگرام بنا شده باشد.
وی با بیان اینکه تعداد محدودی از کسب‌وکارها هستند که کلا بر پایه پلت‌فرم تلگرام بنا شده‌اند، افزود: نمی‌توان آمار دقیقی از کسب‌وکارهای مبتنی بر تلگرام ارائه داد. بیشتر کسب‌وکارهای کوچک و خرد این ویژگی را داشتند که در دنیای کنونی هم استارت‌آپ‌های زیادی هستند که همین سرویس‌های مختلف تلگرام را به آنها بدهند تا بتوانند کسب‌وکار کوچک خود را شکل دهند. البته بیشتر این کسب‌وکارها برروی اینستاگرام هم فعال بودند که با رفع فیلتر اینستاگرام شرایطشان به حالت عادی بازگشت.
در هیچ جای دنیا پیام‌رسان خارجی غالب نیست
این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به ادامه فیلترینگ تلگرام اظهار کرد: مشکل اصلی این است که ابتدا یک ابزار وارد ایران می‌شود، جا باز می‌کند و به عادت و فرهنگ روزمره تبدیل می‌شود و بعد به این فکر می‌کنیم که استفاده از آن خوب یا بد است. مسلماً فیلترینگ روش خوبی نیست اما هیچ جای دنیا اینطور نیست که یک پیام‌رسان خارجی در یک کشور غالب شود. بلکه پیام‌رسان‌های بومی در کشورها هستند که به صورت عرفی فعالیت می‌کنند.
یوسف‌نژاد ادامه داد: اگر دولتی از توییتر بخواهد اطلاعاتی را بررسی کند که احتمالا مشکل تروریستی دارد، این شرکت اطلاعات آن شخص را در اختیار قرار می‌دهد. حق هر دولت است که بخواهد به دلیل مسائل امنیتی اطلاعات را بگیرد و دولت‌ها از شرکت‌هایی مثل گوگل، مایکروسافت و فیس‌بوک این درخواست را کرده و آنها موظفند با بررسی اطلاعات و در صورتی مخالف مسائل امنیتی بود، اطلاعات را در اختیار سازمان‌ها قرار دهد.
وی درباره احتمال جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی با تلگرام اظهار کرد: با فیلتر تلگرام هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد و هیچ‌یک از پیام‌رسان‌های داخلی این ظرفیت را ندارند که بتوانند از ۴۰ میلیون کاربر پشتیبانی کنند. این پیام‌رسان‌ها باگ دارند، ممکن است روی اندروید یا IOS کار نکنند، نسخه دسکتاپ و کانال نداشته باشند؛ بنابراین اصلا ظرفیت جایگزینی را ندارند. در صورتی که وقتی ما تلگرام را فیلتر می‌کنیم باید به فکر جایگزین آن باشیم. ما گذاشتیم تلگرام به جایی برسد که نتوانیم تحمل کنیم و آن را فیلتر کردیم و حالا می‌گوییم پیام‌رسان‌های داخلی جایگزین شوند در صورتی که آنها نمی‌توانند تمام نیاز مردم را پاسخ گویند.
باید از ابتدا عواقب استفاده از تلگرام را بررسی می‌کردیم
این کارشناس اظهار کرد: اینکه چرا تلگرام باید سرویسی تماما رایگان و با آن کیفیت به ما ارایه دهد، اینکه اطلاعات کشور چرا باید در تلگرام باشد و آیا اصلا این پیام‌رسان به سیاست‌های ما می‌خورد و با کشور ما همکاری می‌کند؟ مواردی است که باید از ابتدا به آنها فکر می‌کردیم. در صورتی که ما ابتدا از یک ابزار استفاده می‌کنیم و بعد به بررسی آن می‌پردازیم. اگر می‌دانستیم تلگرام نمی‌خواهد با دولت ما همکاری کند و این موضوع برای ما اهمیت داشت باید از ابتدا به آن فکر می‌کردیم و جوانب مختلف را بررسی می‌کردیم.
یوسف‌نژاد با بیان اینکه روند جایگزینی پیام‌رسان‌ها با فیلتر یک پیام مانند وایبر، وی‌چت و واتس‌اپ در حال تکرار است، افزود: آمار و ارقام نشان می‌دهد مردم از پیام‌رسان داخلی استفاده نمی‌کنند و با فیلتر یک نرم‌افزار خارجی سراغ یک نرم‌افزار دیگر می‌روند. با وجود این هنوز هم دولت برنامه‌ای ندارد که مردم با فیلتر تلگرام کجا بروند. اینکه یک سرویس بخواهد ۴۰ میلیون کاربر را پوشش دهد، از بعد فنی یا امکانات کار آسانی نیست. این کار یک پروژه ملی بوده و در حال حاضر سرویس‌های ما نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
وی ادامه داد: با فیلتر تلگرام برخی سراغ پیام‌رسان‌های داخلی رفتند و آنها می‌گویند ما می‌خواهیم سرویس خود را توسعه دهیم. در صورتی که حالا زمان این کار نیست. وقتی این شانس را به شما دادند که سهم بازار کاربر را بگیرید، وقت توسعه و حل ایراد و تقویت سرور نیست. پیش از این باید آمادگی ایجاد می‌کردید. جامعه ما یک پیام‌رسان می‌خواهد اما زمانی که وایبر فیلتر شد، نیازهای مردم با الان فرق می‌کرد. آن زمان پیام‌رسان عموما جنبه پیام‌رسانی داشت اما اکنون تلگرام صرفا یک پلت‌فرم اطلاع‌رسانی شده که این موضوع فاجعه است.
این کارشناس با اشاره به دلایل مردم برای عدم استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی عنوان کرد: برای برخی مهم نیست که پیام‌رسان داخلی یا خارجی باشد اما مردم غالبا به پیام‌رسان‌های داخلی اعتماد نمی‌کنند. نحوه برخورد ما طوری بوده که با فیلتر پیام‌رسان‌های خارجی به این دلیل اینکه به محتوای آنها دسترسی نداشتیم، این حساسیت را برای آنها ایجاد کردیم و باعث شدیم حتی اگر یک پیام‌رسان خوب داخلی هم داشته باشیم مردم از آن استفاده نکنند.
یوسف‌نژاد خاطرنشان کرد: تلگرام قابلیت‌های خوبی دارد و شاید از بعد امکانات از تمامی پیام‌رسان‌ها بهتر باشد اما اکنون تبدیل به پلت‌فرم اطلاع‌رسانی شده و مردم ما را سطحی کرده است. این پیام‌رسان فرهنگ ما در استفاده از اینترنت و اطلاع‌رسانی را عوض کرده و باعث شده مرز بین خبر واقعی و شایعه از بین برود و این موضوع اتفاق خوبی نیست.