ساماندهی کانالهای تلگرام به عنوان اقدامی جذاب و پر سروصدا در حالی از سوی دولتمردان مطرح شده که در واقع اصل مجوزدهی به محتوای شبکه خارجی با تولید روزانه یک میلیارد محتوای نو، بی‌محل، غیرواقعی و مناسب برای گزارش عملکرد دولتی است.
خبرگزاری فارس، فاطمه سامعی، بحث ساماندهی کانالهای تلگرامی از روزی که این پیام رسان به جزیی جدا نشدنی از زندگی مجازی مردم تبدیل شد، مطرح بوده است.
در روزهایی که تلگرام دیگر قابل حذف شدن نبود و رویکرد دولت نیز بر حذف کردن آن نبود، یک انتخابات در کشور با وجود تلگرام انجام شده بود و کشور انتخابات دیگری را پیش روی داشت که دولتمردان بحث ساماندهی کانالهای تلگرامی را مطرح کردند.
آنها با این دلیل که نمی‌توان هر مطلبی را در فضای مجازی منتشر کرد بدون آنکه کسی مسئولیت آن را بپذیرد پیشنهاد دادند که نشر مطلب در فضای مجازی نیز تابع قوانین نشر مطلب در فضای فیزیکی و قانون مطبوعات شود.
از این رو مقرر شد سامانه‌ای برای ساماندهی کانالهای تلگرامی پربازدید دارای بیش از ۵ هزار کاربر و دیگر شبکه‌های اجتماعی پربازدید فعلی در ایران با مسئولیت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد ایجاد شود.
موضوع ساماندهی در حالی مطرح شد که ایراداتی به اساس این ایده وارد بود، برخی معتقدند اساس ساماندهی و نظارت بر محتوایی که در شبکه خارجی منتشر می‌شود و صدور مجوز دولتی برای آنچه که در اختیار نیست ماهیت واقعی ندارد.
بنابر آمارهای دولتی، در ایران ۳۵ میلیون نفر کاربر تلگرام هستند و روزانه تنها یک میلیارد مطلب جدید در این شبکه منتشر می‌شود که نظارت بر ۱۱ هزار کانال تلگرامی دارای بیش از ۵ هزار کاربر حداقل به یک نفر نیروی انسانی نیاز دارد. در نتیجه باید پرسید این کار چه وقت‌ها و هزینه‌هایی را که درگیر می‌کند و برای چه هدفی؟
اگرچه مسئولان از بررسی نیمی از ۱۱ هزار کانال تلگرامی ایرانی و بدون اشکال بودن آنها خبر می‌دهند اما برخی در صحت آمار اعلامی تعداد کانالهای بررسی شده تردید دارند.
به گفته مسئولان، هدف از این اقدام سالم‌سازی و ایمن‌سازی فضای مجازی است. اگر نیمی از ۱۱ هزار کانال تلگرامی پس از ساماندهی بدون اشکال تشخیص داده شده‌اند و درنتیجه اگر برای مردم مفید نباشند مضر هم نیستند، در پیگیری اهداف ساماندهی، معرفی و اعلام نشانی کانالهای تایید شده با هدف ارزیابی بازخوردها و نتایج ساماندهی در سالم شدن فضای اینترنت خالی از لطف نیست. آیا می‌توان انتظار اعلام کانالهای تایید شده برای معرفی به مردم را داشت؟
سوال اساسی دیگر به نحوه ساماندهی کانال‌ها وارد است اینکه اساسا طبق چه آیین‌نامه و ضابطه‌ای کانال‌ها ساماندهی و بدون اشکال تشخیص داده شده‌اند زیرا تاکنون صحبتی از دستورالعمل یا آیین‌نامه به عنوان الگویی برای تشخیص صحیح از ناصحیح، از سوی مسئولان مطرح نشده و در سامانه نیز قرار نگرفته است.
با این اوصاف امروز مجوز حکومتی وزارت ارشاد برای محتوایی صادر می شود که در سرور خارجی منتشر می‌شود و جز بستن کامل شبکه هیچ اختیار تفکیک شده‌ای برای پالایش آن وجود ندارد. همین منطق است که در محل و اعتبار مجوز تردید ایجاد کرده است.
موضوع موفقیت یا عدم موفقیت در ساماندهی و و نظارت بر محتوای کانالهای تلگرامی نه هنگام انتخابات بلکه به دلیل کاربردهای آتی تلگرام اهمیت ویژه‌ای دارد. شواهد نشان می‌دهد روند پیش رو در تلگرام پرداخت مالی است که با رشد قابل توجهی مسیر خود را پیدا می‌کنند؛ همچنان که هم اکنون نیز ربات‌هایی برای پرداخت مالی در تلگرام ایجاد شده‌اند که با PSP ها (شرکت‌های پرداخت) در ارتباط هستند و برنامه اتصال به سامانه پرداخت بانک‌ها را نیز دارند.